Contrasto tra città e campagna nella Polonia rinascimentale sullo sfondo delle aspirazioni culturali degli ex-studenti e dei viaggiatori polacchi a Padova
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Andreoni A., Benedetto Varchi all’Accademia degli Infiammati. Frammenti inediti e appunti sui manoscritti, «Studi Rinascimentali» 3 (2005), pp. 29–44.
Bellani A., Del vero sito della villa del Petrarca presso Milano, «Rivista Europea. Giornale di Scienza Morali, Letteratura ed Arti» (1845), fasc. di novembre–dicembre, II semestre.
Capodieci L., Ilari C., I segreti del tempo. Prime considerazioni sullo Zodiaco di Palazzo d’Arco, «Storia dell’Arte» 87 (1996), pp. 141–167.
Clementis Ianicii, poetae laureati, Carmina, edidit, prefatione instruxit, annotationibus illustravit Ćwikliński L., Cracoviae 1930 («Corpus Antiquissimorum Poetarum Poloniae Latinorum usque ad Ioannem Cochanovium», 6).
Ćwikliński L., O wawrzynie doktorskim i poetyckim Klemensa Janickiego, Kraków, 1919, «Rozprawy» t. 58; n. 6, pp. 1–37.
De Tervarent G., Les fresques zodiacales du palais d’Arco à Mantoue, «Académie Royale de Belgique. Bullettin e la Classe des Beaux ‘Arts» 45 (1963), pp. 244–265.
Dondi dall’Orologio F.S., Dissertazioni sopra l’istoria ecclesiastica di Padova… Dissertazione prima, Padova 1802.
Fiocco G., Le architetture di Giovan Maria Falconetto, «Dedalo» 11 (1931), pp. 1203–1241.
Górnicki Ł., Dworzanin polski, a cura di Pollak R., Wrocław 1954.
Gorzkowski A., Bene atque ornate, Kraków 2004.
Isotti Rosowsky G. (a cura di), La campagna in città. Letteratura e ideologia nel Rinascimento scritti in onore di Michel Plaisance, Firenze 2002, stampa 2003.
Kochanowski J., Dryas Zamchana Polonicae et Latine. Pan Zamchanus Latine et Polonice, ed. e introduzione a cura di Gorzkowski A., Pan Zamchanus in trad. di Buszewicz E., Kraków 2002.
Kowalczyk J., Jan Zamoyski – fundator i mecenas, «Zamojsko‑Wołyńskie Zeszyty Muzealne», vol. 3 (2005), pp. 17–32.
Kowalczyk J., Kultura i ideologia Jana Zamoyskiego, Warszawa, 2005.
Kowalczyk J., Morando e Zamoyski. La collaborazione tra un architetto veneto e un mecenate polacco nella creazione della città ideale, in: Italia, Venezia e Polonia: tra umanesimo e rinascimento, a cura di Brahmer M., Wrocław 1967, pp. 336–351.
Kowalczyk J., W kręgu kultury dworu Jana Zamoyskiego, Lublin 1980.
Kowalczyk J., Zamość – città ideale in Polonia. Il fondatore Jan Zamoyski e l’architetto Bernardo Morando, Warszawa, 1995 (ristampa: Wrocław 1986).
Kurdybacha Ł. (a cura di), Dziennik biskupa Piotra Myszkowskiego 1555–1568, «Kwartalnik Historyczny» 47(1933), 3, pp. 447–468.
Lenart M., “Fuggire in boscaglia oscura”. Osservazioni sul contrasto tra città e campagna nella Polonia rinascimentale, in: Città e campagna nel Rinascimento. Atti del XXVIII Convegno Internazionale (Chianciano Terme–Montepulciano, 21–23 luglio 2016), a cura di Secchi Tarugi L., Firenze 2018, pp. 351–362 (Quaderni della Rassegna, 144).
Lenart M., Osservazioni sugli studi della ricezione della cultura delle ville venete in Polonia nel XVI secolo / Uwagi do studiów nad recepcją kultury willi weneckich w Polsce w XVI wieku, ibidem, in: Corti rinascimentali extraurbane. Un modello di cultura tra Italia e Polonia. Atti del Convegno Internazionale (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18, settembre 2013).
Podmiejskie dwory renesansowe. Wzorzec kulturowy we Włoszech i w Polsce. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18 września 2013), a cura di /red. Lenart M., Wrana M., Padova–Opole 2016, pp. 19–41; 333–354.
Lenart M., Patavium, Pava, Padwa. Tło kulturowe pobytu Jana Kochanowskiego na terytorium Republiki Weneckiej, Warszawa 2013 («Studia Staropolskie Series Nova», t. XXXIII).
Lenart M., Il satiro come maestro di moralità. Una stravagante invenzione di Jan Kochanowski, in: Comico e tragico nella vita del Rinascimento. Atti del XXVI Convegno Internazionale (Chianciano Terme–Pienza 17–19 luglio), a cura di Secchi Tarugi L., Firenze, 2016, pp. 367–377 (Quaderni della Rassegna, 114).
Lenart M., W kręgu symboliki humanistycznej. Szkic o poszukiwaniu znaczeń i odkrywaniu sensu na granicy snu, in: Humanitas. Projekty antropologii humanistycznej, I: Paradygmaty – tradycje – profile historyczne, a cura di Nowicka-Jeżowa A., Warszawa 2010, pp. 205–249 («Humanizm. Syntezy», 1).
Lenart M., Wrana M. (a cura di), Corti rinascimentali extraurbane. Un modello di cultura tra Italia e Polonia. Atti del Convegno Internazionale (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18, settembre 2013). Podmiejskie dwory renesansowe. Wzorzec kulturowy we Włoszech i w Polsce. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18 września 2013), Padova–Opole 2016, (Archiwalne źródła tożsamości, 1; Natio Ultramontana. Commentarii et Studia, 1).
Marcolini F., Introduzione a: Regole generali di architettura, di Sabastiano [!] Serlio Bolognese, sopra le cinque maniere de gli edifici: cioè, thoscano, dorico, ionico, corinthio, e composito, con gli essempi dell’antiquita, che per la maggior parte concordano con la dottrina di Vitruvio, con nove additioni et castigationi dal medesimo auttore in questa terza edittione fatte, come nella seguente carta è notato, Venetia, 1544, vol. 4.
Maylender M., Storia delle accademie d’Italia, vol. III, Bologna 1929.
Miszalska J., La villa di Decius nella poesia degli umanisti polacchi, in: Corti rinascimentali extraurbane. Un modello di cultura tra Italia e Polonia. Atti del Convegno Internazionale (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18, settembre 2013). Podmiejskie dwory renesansowe. Wzorzec kulturowy we Włoszech i w Polsce. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej (Altivole – Castelfranco Veneto – Maser – Vedelago – Mira – Padova – Luvigliano 16–18 września 2013), a cura di / red. Lenart M., Wrana M., Padova–Opole 2016, pp. 213–220.
Muraro M., Civiltà delle ville Venete. Conferenza tenuta il 23.10.1964 alla Hertziana di Roma, Venezia 1964.
Niesiecki K., Korona Polska przy Złotey Wolnosci Starożytnemi Rycerstwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego Kleynotami, Naywyższymi Honorami, Heroicznym Męstwem y odwagą, Wytworną Nauką a naypierwey Cnotą, Pobożnością y Swiątobliwością Ozdobiona […], vol. 4: Lwów 1743.
Pelc J., W „Czarnolesie” i w „Czarnym Lesie”, in: Jan Kochanowski. Interpretacje, a cura di Jan Błoński, Kraków 1989.
Sabbatini M., Ragni E., «Selva», in: Enciclopedia Dantesca, 5, Roma 1976, pp. 137–142.
Sambin P., Per le biografie di Angelo Beolco, il Ruzante, e di Alvise Cornaro, Padova 2002.
Sberlati F., Villania e cortesia. L’opposizione tra città e campagna dal Medioevo al Rinascimento, in: La letteratura di villa e di villeggiatura. Atti del Convegno di Parma, 29 settembre – 1 ottobre 2003, Roma 2004, pp. 65–114.
Scamozzi V., L’idea della architettura universale…, ripr. fasc. dell’ed.: Venezia, 1615: Verona, Vicenza, 1997.
Schweikhart G., Un artista veronese di fronte all’antico. Gli affreschi zodiacali del Falconetto a Mantova, in: Roma e l’antico nell’arte e nella cultura del Cinquecento, a cura di Fagiolo M., Roma 1985, pp. 461–488.
Sokolski J., Sub tegmine tiliae. Arkadyjskie otia Jana Kochanowskiego, in Staropolskie Arkadie, a cura di Dąbkowska‑Kujko J., Krauze‑Karpińska J., Warszawa 2010, pp. 20–35 («Studia Staropolskie. Series Nova», t. XXIX (LXXXV)).
Vasari G., Le vite dei più eccellenti pittori, scultori e architetti, t. 9, Venezia 1828.
Vasari G., Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, trad. Estreicher K., Warszawa 1985.
Vedova G., Biografia degli scrittori padovani, Padova 1832.
Venier L., Falconetto: astrologia e cultura antiquaria, in: Piranesi e la cultura antiquaria gli antecedenti e il contesto atti del convegno, 14–17 novembre 1979, Roma 1983, pp. 111–131.
Vianello V., Il letterato, l’accademia, il libro contributi sulla cultura veneta del Cinquecento, Padova 1988.