António Feijó i Leopold Staff – poetyckie wizje Orientu na tle polsko-portugalskich relacji literackich i kulturalnych (od parnasizmu do palimpsestu)

Main Article Content

Anna Kalewska
https://orcid.org/0000-0001-7631-4856

Abstrakt

The article aims to discuss the Chinese culture inspirations in Polish and Portuguese modernist poetry. In the context of Polish-Portuguese literary relationships, late Romantic, Symbolic, Parnassianism-related and Oriental tendencies are presented in the works of a Portuguese poet Antón Feijó (1859-1917), with references to a selected aspect of Leopold Staff’s works (1878-1957). A historical-literary analysis is accompanied by literary and cultural comparative studies. Within the comparative method of presenting the Parnassian palimpsests, as 'The Chinese Lyric Book' ('Cancioneiro Chinês', 1890) by António Feijó and 'Chinese Flute' ('Fletnia chińska', 1922) by Leopold Staff are categorised, the thesis about the independent status of the works in question was built. Modernist visions of the Orient, understood to date a paraphrase or an adaptation of Chinese poetry read in translations from French, gain the status of original works. In view of blurring the differences between the European adaptations - Portuguese poem and Polish poetic prose, based on Oriental motifs drawn from two different French sources (translations): Judith Gautier’s and Franz Touissant’s works - and the Chinese original, the methodological approach to the text as to a palimpsest is justified. Feijó’s “Chinese Poetry” and Oriental poetic landscapes in Staff’s prose are therefore independent literary works, analysed in parallel, as mirror reflections of the fascination with the Orient’s culture. The literary works in question fully deserve the title of cultural texts, the recipient of which will be a Polish reader, a lover of poetry inspired by French Parnassianism.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Kalewska, A. (2021). António Feijó i Leopold Staff – poetyckie wizje Orientu na tle polsko-portugalskich relacji literackich i kulturalnych (od parnasizmu do palimpsestu). Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia Historicolitteraria, 21, 167–200. https://doi.org/10.24917/20811853.21.10
Dział
Studia i rozprawy

Bibliografia

Bąk M., Camões i smak sardynek. Polskie dziewiętnastowieczne relacje z podróży do Portugalii, Katowice 2019, https://moodle.iberystyka.uw.edu.pl/pluginfile.php/19258/mod_resource/-content/1/CamoesSardynkiFragment.pdf (dostęp: 21.01.2021; e-book).

Bąk M., Romaniszyn-Ziomek L., „Gdzie ziemia się kończy, a morze zaczyna”. Szkice polsko-portugalskie, Katowice 2016, https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/6080/1/Bak_gdzie_-ziemia_sie_konczy_a_morze_zaczyna.pdf (dostęp: 21.01.2021; e-book).

Biblioteka Iberyjska, https://mhprl.pl/kategoria-produktu/biblioteka-iberyjska/ (dostęp: 28.01.2021).

Chinoiseries, https://www.europeana.eu/en/blog/chinoiseries (dostęp: 17.05.2021).

Danilewicz-Zielińska M., Polonica portugalskie, Warszawa 2005.

Díaz-Szmidt R., Literatury portugalskiej zmagania z pustką (recenzja „Mgławicy Pessoi” Ewy Łukaszyk), „Nowe Książki” 2020, nr 2, http://noweksiazki.com.pl/pl/recenzja/diaz-szmidt-2-2020?prefix=artykul&fbclid=IwAR1aOuQEn9OJq_4D-m0205THMYKCsaEIT6B-gTulTY8TwzJy7lxLdQvRSog (dostęp: 23.01.2021).

„e-Letras com/n Vida” 2019, nr 2: Receção das Literaturas de Língua Portuguesa nos Países da Euroepa Central e de Leste, lcv.online/index.php/revista/issue/view/2 (dostęp: 26.01.2021).

Feijó A., Cancioneiro Chinês, wyd. 2, Lisboa 1903, https://archive.org/details/cancioneirochin01feijgoog/page/n6/mode/2up (dostęp: 21.01.2021; e-book).

Feijó A., Poesias Completas, przedmowa J. Cândido Martins, Porto 2004.

Feijó A., Poesias Dispersas e Inéditas, przedmowa J. Cândido Martins, Porto 2005.

Genette G., Palimpsestes. La littérature au second degré, Paris 1982.

Gorczyńska R., Szkice portugalskie, Warszawa 2014.

Jesienne spotkania z literaturą Portugalską i o Portugalii (12.11–8.12.2020, podcasty): https://www.youtube.com/channel/UCXZko61kjjADRLSWajBMWDA (dostęp: 23.01.2021).

Kalewska A., Camões as a Romantic Hero. Biography as “the Model of Heroism” in the Literature of Romanticism in Poland, [w:] Iberian and Slavonic Cultures. Contact and Comparison, red. B.E. Cieszyńska, Lisbon 2007.

Kalewska A., Camões, czyli tryumf epiki, Warszawa 1999.

Kalewska A., Dramat romantyczny i współczesny w perspektywie polsko-portugalskiego dialogu międzykulturowego, [w:] W kręgu literatury i kultury iberyjskiej i ibeoramerykańskiej. Migracja i transformacja dyskursów – dialog międzykulturowy, red. U. Aszyk, A. Flisek, Ł. Grützmacher i K. Kumor, Warszawa 2009, s. 135–154.

Kalewska A., Emma, Luiza i inne, czyli bovaryzm w Portugalii i Brazylii, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, t. 49: 2018, nr 3, s. 61–83.

Kalewska A., A intertextualidade camoniana em “… Onde Vaz, Luís?” (1983) de Jaime Gralheiro ou Luís Vaz de Camões revisitado no teatro português contemporâneo, „Studia Iberystyczne” 2019, nr 18: Lusofonia: um mundo, várias vozes. Luzofonia: jeden świat, różne głosy.

Lusofonia: one world, various voices , red. P. Dębowiak, A. Rzepka i A. Wolny, s. 183–199.

Kalewska A., A recepção d’“Os Lusíadas” e o mito de Camões em Itália e na Polónia, [w:] La spugna è la mia anima. Omaggio a Piero Ceccuci, red. M. Graziani, O. Abbati i B. Gori, Florença 2016, s. 125–140.

Kalewska A., As traduções d´“Os Lusíadas” na Polónia ou a revisitação de Camões entre «os Sármatas» e «os Polónios» (Questões históricas, culturais e sócio-políticas), „e-Letras com/n Vida” 2019, nr 2: A receção das Literaturas de Língua Portuguesa nos Países da Europa Central e de Leste, s. 27–45, https://e-lcv.online/index.php/revista/article/view/39 (dostęp: 21.01.2021).

Klave J.Z., Historia literatury portugalskiej. Zarys, Wrocław 1985.

LusoSofia – Biblioteca on-line de Filosofia e Cultura, http://www.lusosofia.net/ (dostęp: 13.03.2021).

Łukaszyk E., Humanistyka, która nadchodzi. W poszukiwaniu kondycji transkulturowej, Warszawa 2018.

Łukaszyk E., Imperium i nostalgia. „Styl późny” w kulturze portugalskiej, Warszawa 2015.

Łukaszyk E., Mgławica Pessoa. Literatura portugalska od romantyzmu do współczesności, Wrocław 2019.

Łukaszyk E., Pokusa pustyni. Nomadyzm jako wyjcie z kryzysu współczesności w pisarstwie José Saramago, Kraków 2005.

Łukaszyk E., Terytorium a świat. Wyobrażeniowe konfiguracje przestrzeni w literaturze portugalskiej od schyłku średniowiecza do współczesności, Kraków 2003.

Łukaszyk E., Współczesna proza portugalska. Tematy, problemy, obsesje (1939–1999), Kraków 2000.

Maciejewska I., Leopold Staff. Warszawski okres twórczości, Warszawa 1973.

Milewska E., Związki kulturalne i literackie polsko-portugalskie w XVI–XIX wieku, Warszawa 1991.

Nycz R. Lekcja Adorna: tekst jako sposób poznania albo o kulturze jako palimpseście, „Teksty Drugie” 2012, nr 3(35), s. 34–51. Tekst dostępny na: http://rcin.org.pl (dostęp: 12.03. 2021).

„Postscriptum Polonistyczne” 2018, nr 1(21): Pomiędzy Polską, Portugalią i Brazylią. Literatura – kultura – język – edukacja, Katowice 2018.

Said E.W, Orientalizm, przeł. Monika Wyrwas-Wiśniewska, Poznań 2005.

Siewierski H., Jak dostałem Brazylię w prezencie, Kraków 1998.

Skwirut D., Klasycyzm w poezji Leopolda Staffa na tle dwudziestowiecznym. Historia recepcji i propozycje interpretacji, Kraków 2009.

Staff L., Fletnia chińska, Warszawa 1982.

Staff L., Lirycy francuscy. Wybór poezji od II do XX wieku, wydał i przypisami opatrzył L. Staff, Warszawa 1924.

Staff L., Poezje, Kraków 2007.

Staff L., Poezje zebrane, Warszawa 1967, t. 1–2.

Staff L., W kręgu literackich przyjaźni. Listy, oprac. J. Czachowska i I. Maciejewska, Warszawa 1966.

Staff L., Wybór poezji, wyd. 3, Wrocław 1985.

„Studia Iberystyczne” 2005, nr 4: Almanach portugalskojęzyczny, red. T. Eminowicz-Jaśkowska i E. Łukaszyk.

Wyka M., Leopold Staff, Warszawa 1985.

Ziejka F., Moja Portugalia, Kraków 2008.