Quelques jalons pour l’étude des francophonie et francographie polonaises
Main Article Content
Abstrakt
L’article propose une vue d’ensemble des francophonie et francographie polonaises. Adoptant une perspective historique, l’auteur examine à la fois les facteurs qui ont contribué à la diffusion du français en Pologne et ceux qui ont conditionné le choix de cette langue comme outil d’expression littéraire par un certain nombre d’auteurs polonais. À partir d’exemples individuels, il essaie de restituer les logiques collectives ayant motivé ce choix. Les facteurs relevés sont l’importance du plurilinguisme en Pologne, l’ampleur de la diffusion du français parmi les élites sociales polonaises, l’influence d’événements politiques tels que la Révolution, les guerres napoléoniennes ou les nombreuses insurrections polonaises du XIXe siècle, qui ont favorisé l’émigration de nombreux Polonais et Polonaises vers des pays francophones, le rayonnement culturel de la France, mais également, surtout aux XXe et XXIe siècles, le rapport problématique au polonais de certains auteurs d’origine juive après la Shoah, la possibilité d’utiliser le français comme « langage secret » pour aborder des tabous sociaux ou encore celle d’exploiter esthétiquement ses particularités (p.ex. phonétiques).
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Aleksandrowicz A., Od Delille’a do Chateaubrianda. Francuskie inspiracje na dworach Czartoryskich, [dans :] W stronę Francji…, Z problemów literatury i kultury polskiego Oświecenia, éd. E. Z. Wichrowska, Warszawa 2007, p. 262–285.
Bellos D., Le Malentendu. L’histoire cachée d’Éducation européenne, https://www.academia.edu/5410657/Le_Malentendu_On_Romain_Gary_and_Education_Europ%C3%A9enne.
Beniamino M., La Francophonie littéraire. Essai pour une théorie, Paris 1999.
Bodzińska-Bobkowska J., Terytorium podrzutka. Bronisław Kamiński/Bruno-Durocher. Próba monografii, Gdańsk 2021.
Bona D., Romain Gary, Paris 2019.
Braud M., Les journaux de Waleria Tarnowska et Eliza Michałowska, « Genesis », 2011, n° 32, p. 177–180.
Brunot F., Histoire de la langue française des origines à nos jours. Tome VIII: Le français hors de France au XVIIIe
siècle, Paris 1967.
Buckley I., Palacio M.-F. de, Le Journal d’Olga, comtesse Kalinowska, princesse Ogińska, 1836-1840, Kaunas 2020.
Burke P., Diglossia in Early Modern Europe, [dans:] European Francophonie. The Social, Political and Cultural History of an International Prestige Language, éd. V. Rjéoutski, G. Argent et D. Offord (dir.), Bern 2014, p. 33–50.
Czynski J. et Madame Gatti de Gamond, Le Roi des paysans. Tome premier, Paris 1838.
Gary R., La Promesse de l’aube, Paris 2016.
Jouanny R., Singularités francophones, Paris 2000.
Kostkiewiczowa T., Emigranci francuscy w Polsce w ostatnich latach XVIII wieku, [dans:], W stronę Francji… Z problemów literatury i kultury polskiego Oświecenia, éd. E. Z. Wichrowska, Warszawa 2007, p. 113–120.
Krasiński H., Le Célèbre Vitold, grand duc de Lithuanie, précédé de notions sur la Samogitie, Paris 1834.
Kuligowski P., « Un fouriériste dans la vie politique polonaise. Les polémiques de Jan Czyński
(1801–1867) », https://depot.ceon.pl/handle/123456789/17732.
Lewicka H., L’enseignement du français en Pologne au XVIe et dans la première moitié du XVIIe siècle, « Bulletin de l’Association d’étude sur l’humanisme, la Réforme et la Renaissance », 1982, n° 15, p. 12–17.
Lubomirski J., Tatiana. Fonctionnaires et boyards, Paris 1887.
Mémoires de la comtesse Potocka (1794–1820), publiés par Casimir Stryjenski, Paris, 1897.
Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski. Tome I, Saint-Pétersbourg 1914.
Michałowska T., Literatura polska. Średniowiecze, [dans:] Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. Tom 2: P-Z, éd. A. Hutnikiewicz, A. Lam, Warszawa 2000, p. 366–376.
Nakach G., Malaquais rebelle, Paris 2011.
[Nakwaska A.], Krótki rzut oka na teraźniejsze wychowanie Polek przez Polkę, « Pamiętnik Warszawski » 1820, t. XVI, p. 238–252.
Ociepka N., L’enseignement du français en Pologne jusqu’au XIXe siècle, « Zeszyty Glottodydaktyczne » 2010, n° 2, p. 147–156.
Pankowski M., Un exil, [dans:] Marges et exils. L’Europe des littératures déplacées, Bruxelles 1987, p. 67–74.
Pleuchot V., Choisir le français, mariage d’amour ou de raison?, « La Revue des lettres modernes », 2021, n° 8, p. 33–51.
Potel J.-Y., Les Disparitions d’Anna Langfus. Essai biographique, s.l., Paris 2014.
Prussak M., Francuskie teksty Adama Mickiewicza, « Teksty Drugie » 2016, n° 1, https://journals.openedition.org/td/6687.
Radut-Gaghi L., Regards croisés sur l’Europe par les pays de la confluence des Balkans et de l’Europe centrale, [dans:] L’Autre Francophonie, éd. J. Nowicki, C. Mayaux, Paris 2012, p. 291–306.
Rjéoutski V., Argent G. et Offord D., European Francophonie and a Framework for its Study, [dans:] European Francophonie. The Social, Political and Cultural History of an International Prestige Language, éd. V. Rjéoutski, G. Argent et D. Offord (dir.), Bern, Peter
Lang, 2014, p. 1–31.
Rossi H., Anna Potocka. Des Lumières au romantisme, Paris 2001.
Serwański M., Napierała K., The Presence of Francophonie in Poland from the Sixteenth Century to the Eighteenth, [dans :], European Francophonie. The Social, Political and Cultural History of an International Prestige Language, éd. V. Rjéoutski, G. Argent et D. Offord
(dir.), Bern 2014, p. 307–336.
Staszewski J., W zasięgu europejskiej polityki Francji (od połowy XVII w. do połowy XVIII stulecia), [dans:] Polska-Francja. Dziesięć wieków związków politycznych, kulturalnych i gospodarczych, éd. A. Tomczak, Warszawa 1983, p. 72–120.
Szymanowski K., Pisma. Tom 2. Pisma literackie, Kraków 1989.
Walczak B., Mielczarek A., Prolegomena historyczne. Wielojęzyczność w Rzeczpospolitej Obojga Narodów, « Białostockie Archiwum Językowe » 2017, vol. 17, p. 255–268.
Walczak-Delanois D., Dédoublement poétique. Marian Pankowski – poète polonais de langue française / Poetyckie podwojenie. Marian Pankowski – polski poeta języka francuskiego, Warszawa 2020.