Przemrażanie historii. "Lód" Jacka Dukaja jako metapowieść historiograficzna

Main Article Content

Tomasz Ryrych

Abstrakt

The purpose of the article is to demonstrate that Lód by Jacek Dukaj might be interpreted – referring to the methodology of Linda Hutcheon – as a historiographic metanovel. The most important element indicating such a clue is the shift from an allohistorical narration to a story about the nature of history itself. Dukaj treats history as if it were a personal character in his novel. The notable and almost freezing over presence of history in Lód proves that an attempt at this kind of reading enables interpretive endeavours in the context of the entire contemporary historiographic discourse that was initiated by the works of Hutcheon or Hayden White. The traces of postmodernist persiflage allow to look at Dukaj’s novel in a context that is much broader than only word‑building fiction, which is far too often categorized as popular literature. The author of Lód – as I have been trying to show – has turned his work into a treatise about the mechanisms that rule history, posthistory and postmemory, which in the Polish culture seems to be a direct answer to the concept of romantic paradigm, as proposed by Maria Janion.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Ryrych, T. (2023). Przemrażanie historii. "Lód" Jacka Dukaja jako metapowieść historiograficzna. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia Historicolitteraria, 23, 323–334. https://doi.org/10.24917/20811853.23.19
Dział
Studia i rozprawy

Bibliografia

Cichoracki M., Marksowski materializm historyczny – koncepcja związku między bazą a nadbudową oraz prymat czynników ekonomicznych, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2012, t. 1, nr 1, s. 133–138.

Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku, red. J. Jarzębski, J. Momro, Kraków 2011.

Domańska E., Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce, Poznań 2006.

Dukaj J., Lód, Kraków 2016.

Dukaj J., Stworzenie świata jako gałąź sztuki, 2.02.2010, „Tygodnik Powszechny”, https://www.tygodnikpowszechny.pl/ stworzenie‑swiata‑jako‑galaz‑sztuki-144587 [dostęp: 20.03.2023].

Fukuyama F., Koniec historii, tłum. T. Bieroń, M. Wichrowski, Poznań 1996.

Gaczoł K., Narratywizm historyczny Haydena White’a w badaniach nad historią prawa, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2018, vol. 7(2), s. 87–110.

Gdyby… Całkiem inna historia Polski. Historia kontrfaktyczna, red. E. Olczak, J. Sabak, Warszawa 2008.

Gorliński‑Kucik P., TechGnoza, uchronia, science fiction. Proza Jacka Dukaja, Katowice 2017.

Hutcheon L., Historiograficzna metapowieść: parodia i intertekstualność historii, tłum. J. Margański, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 4, s. 216–229.

Lemann N., Historie alternatywne i steampunk w literaturze. Archipelagi badawczo­‑interpretacyjne, Łódź 2019.

Literatura popularna, t. 2: Fantastyczne kreacje światów, red. E. Bartos i in., Katowice 2014.

Mach A., Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Warszawa–Toruń 2006.

Maj K.M., Allotopie. Topografia światów fikcjonalnych, Kraków 2015.

Muchowski J., Polityka pisarstwa historycznego. Refleksja teoretyczna Haydena White’a, Warszawa–Toruń 2015.

Przytuła P., Krytycznie o gatunku – Lema i Dukaja poglądy na fantastykę naukową, „Bibliotekarz Podlaski” 2021, nr 3, s. 125–140.

Przytuła P., Poza postmodernizm: Jacek Dukaj i spór o uniwersalia, „Prace Literaturoznawcze” 2013, nr 1, s. 141–149.

Reymont W.St., Ziemia obiecana, t. 1–2, Warszawa 1977.

Ryrych T., Biały steampunk – dwa oblicza carskiej Rosji. „Lód” Jacka Dukaja i cykl opowiadań o doktorze Skórzewskim Andrzeja Pilipiuka, „Creatio Fantastica” 2019, nr 1, s. 97–114.

Szleszyński B., Rozważania przy rekonstruowaniu rekonstrukcji. O tym, jak wiek XIX w „Lodzie” Jacka Dukaja zbudowano, [w:] Przerabianie XIX wieku, red. E. Paczoska, B. Szleszyński, Warszawa 2011.

White H., Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2000.

White H., Proza historyczna, tłum. R. Borysławski i in., red. E. Domańska, Kraków 2009.