(Nie)równoległe narracje biograficzne o parach małżeńskich w kronice Thietmara z Merseburga i polskich średniowiecznych tekstach kronikarskich
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The genre of the medieval written biography is an understudied area of research, although a broader understanding of the concept of biographical fiction makes it possible to identify biographical features in a large proportion of late antique and mediaeval writings. The article presents a literary and cultural comparative analysis of biographical narratives about selected married couples (Dobrawa and Mieszko I, Emnilda and Bolesław Chrobry, Rycheza of Lorraine and Mieszko II) in the chronicles of Thietmar of Merseburg and mediaeval Polish chronicle works. The author seeks to answer the question of the existence of (non-)parallel biographical narratives and possible reasons for it.
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Źródła
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, Wrocław 2003.
Długosz J., Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, Warszawa 2009.
Einhard, Życie Karola Wielkiego, z oryginału łacińskiego przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Parandowski, Warszawa-Lwów 1935.
Kronika Thietmara, tłum. M. Z. Jedlicki, posłowie K. Ożóg, Kraków 2005.
Kronika wielkopolska, przeł. K. Abgarowicz, wstęp i komentarz B. Kübris, Kraków 2010.
Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika polska, przeł. i oprac. B. Kübris, Wrocław-Warszawa 2003.
Neidhart, Ez guonet wol diu haide, [w:] Krezzugsdichtung, red. U. Müller, Tübingen 1998, s. 98.
Vita Dorotheae Montoviensis magistri Johannis Marienwerder, red. H. Westpfahl, Köln-Graz 1964.
Opracowania
Berschin W., Biographie und Epochenstil im lateinischen Mittelalter (Quellen und Untersuchungen zur lateinischen Philologie des Mittelalters 8-10, 12, 15), Stuttgart 1986-2004.
Berschin W., Waltharius-Glossen, „The Journal of Medieval Latin” 2008, nr 18, s. 346-355.
Beuckers K.G., Die Ezzonen und ihre Stiftungen. Eine Untersuchung zur Stiftungstätigkeit im 11. Jahrhundert, Kunstgeschichte, Bd. 42, Münster-Hamburg 1993.
Billig G., Zur Rekonstruktion der ältesten slawischen Burgbezirke im obersächsisch-meißnischen Raum auf der Grundlage des
Bayerischen Geographen, „Neues Archiv für sächsische Geschichte“ 1995, nr 66, s. 27-67.
Böhmelburg H.-J., Frühneuzeitliche Nationen im östlichen Europa. Das politische Geschichtsdenken und die Reichweite einer humanistischen Nationalgeschichte (1500-1700), Wiesbaden 2006.
Cieśla M., Dzieje nauki języków obcych w zarysie. Monografia z zakresu historii kultury, Warszawa 1974.
Delimata M., Żona Popiela oraz Rycheza i Agnieszka jako przykłady złych małżonek władców. Uwagi w świetle polskich kronik (do
początku XVI stulecia), [w:] Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, red. D.A. Sikorski, A.M. Wyrwa, Poznań-Warszawa 2006, s. 251-262.
Godlewicz-Adamiec J., Frauen deutscher Abstammung als Sinnbild der bösen Ehefrau und Herrscherin? Deutsch-slawische Begegnungen im Licht der mittelalterlichen Chroniken, [w:] Blick nach Osten, Blick nach Westen. Slawisch-deutsche Begegnungen in der Literatur, Kultur und Sprache, red. A. Bednarowska, B. Kołodziejczyk-Mróz, P. Majcher, Hamburg 2020, s. 201-221.
Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2011.
Gramsch-Stehfest R., Bildung, Schule und Universität im Mittelalter, Berlin-Boston 2015.
Haendler G., Die Rolle des Papsttums in der Kirchengeschichte bis 1200. Ein Überblick und achtzehn Untersuchungen, Göttingen 1993.
Haß C., Heilige machen im spätmittelalterlichen Osterraum. Die Kanonisationsprozesse von Brigitta von Schweden, Nikolaus von Linköping und Dorothea von Montau, Berlin 2008.
Jałowiecka-Frania A., Portret jako gatunek literacki, „Prace Naukowe. Pedagogika” 1999-2000-2001, nr 8-9-10, s. 887-896.
Jedlicki M.Z., Wstęp, [w:] Kronika Thietmara, przeł. M.Z. Jedlicki, posłowie K. Ożóg, Kraków 2005, s. VII-LXXXVII.
Kosellek G., Walter und Helgunda - die erste Erzählung der polnischen Literatur, „Zeitschrift für Slavische Philologie” 2009, t. 66, 2, s. 243-269.
Kowalczyk M., Charakterystyka doświadczeń mistycznych bł. Doroty z Mątów na podstawie historycznych źródeł autorstwa Mistrza Jana z Kwidzyna, „Studia Warmińskie” 2014, nr 51, s. 95-107.
Krasuski J., Obraz Niemiec i stosunków polsko-niemieckich w polskich kronikach średniowiecznych, [w:] Polacy i Niemcy. Dziesięć
wieków sąsiedztwa. Studia ofiarowane profesorowi Januszowi Pajewskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Czubiński, Warszawa 1987, s. 35-68.
Krasuski J., Wyznaczniki biegu historii, Wrocław-Warszawa-Kraków 2008.
Krasuski J., Znaczenie wyrazu natio w polskich kronikach średniowiecznych: ze szczególnym uwzględnieniem kwestii narodu niemieckiego, „Przegląd Humanistyczny” 1985, nr 11/12, s. 9-20.
Krawiec A., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000.
Krzyżaniakowa J., Niemcy w opinii Jana Długosza, [w:] Polacy i Niemcy. Dziesięć wieków sąsiedztwa. Studia ofiarowane profesorowi Januszowi Pajewskiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Czubiński, Warszawa 1987, s. 69-85.
Krzyżaniakowa J., Poglądy polskich kronikarzy średniowiecznych na Niemcy i stosunki polsko-niemieckie, [w:] Wokół stereotypów Niemców i Polaków, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1993, s. 15-72.
Labuda G., Geneza przysłowia „Jak świat światem nie będzie Niemiec Polakowi bratem”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Historia” 1968, nr 8, s. 21-22.
Le Goff J., Człowiek średniowiecza, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. le Goff, tłum. M. Radożycka-Paoletti, Warszawa-Gdańsk 1996, s. 9-50.
Lewandowski I., Penu historicum. Łacińskie traktaty metodologii historii w dawnej Polsce (do końca XVII wieku), Poznań 2014.
Maleczyńska E., Problem polsko-niemiecki w dotychczasowej historiografii polskiej, [w:] Historiografia polska wobec problemu polsko-niemieckiego, Wrocław 1951, s. 4-24.
Maleczyński K., Postulaty badawcze w zakresie stosunków polsko-niemieckich w okresie do początku XIII w., [w:] Historiografia polska wobec problemu polsko-niemieckiego, Wrocław 1951, s. 25-35.
Meid V., Metzler Literatur Chronik. Werke deutschsprachiger Autoren, Stuttgart-Weimar 1998.
Mühle E., Die Slaven im Mittelalter, Berlin-Boston 2016.
Nasiłowska A., Angielskie, francuskie i polskie tradycje biografistyki. Wprowadzenie do tematu, „Teksty Drugie” 2019, nr 1, s. 41-60.
Pac G., Kobiety w dynastii Piastów. Rola społeczna piastowskich żon i córek do połowy XII wieku - studium porównawcze, Toruń 2013.
Papiór J., Deutsch-polnische Beziehungen im Mittelalter als Kulturdiskurs, [w:] Polnisch-deutsche Wechselbeziehungen im zweiten
Millenium, red. J. Papiór, t. 1, Bydgoszcz 2001, s. 12-71.
Parandowski J., Wstęp, [w:] Einhard, Życie Karola Wielkiego, z oryginału łacińskiego przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył J. Parandowski, Warszawa-Lwów 1935, s. 3-15.
Pleszczyński A., Die Deutschen - Feinde oder Partner? Eine Übersicht über polnische Autoren des Mittelalters, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia” 2019, nr LXXIV, s. 9-49.
Römer K., Podanie o Kraku i Wandzie, „Biblioteka Warszawska” 1872, t. 3, s. 1-22.
Schulze U., Grundthemen der Lieder Neidhards, [w:] Neidhart und die Neidhart-Lieder. Ein Handbuch, red. M. Springeth, F.V. Spechtler, Berlin-Boston 2018, s. 95-116.
Strzelczyk J., Auf der Suche nach nationaler Identität im Mittelalter. Der Fall Polen, [w:] Das europäische Mittelalter im Spannungsbogen des Vergleichs. Zwanzig internationale Beiträge zu Praxis, Problemen und Perspektiven der historischen Komparatistik, red. M. Borgolte, Berlin 2001, s. 359-370.
Strzelczyk J., Walter Berschin, Biographie und Epochenstil im lateinischen Mittelalter, Bd. 1: Von der „Passio Perpetuae“ zu den „Dialogi“ Gregors des Grossen, Quellen und Untersuchungen zur lateinischen Philologie des Mittelalters 8, Stuttgart 1986, „Vox
Patrum“ 1988, nr 14, s. 461-467.
Świderska U., Kultura rycerska w średniowiecznej Polsce, Zielona Góra 2001.
Szafer K., Wizerunek złej i dobrej władczyni w „Rocznikach” Jana Długosza, [w:] Kobieta w kulturze średniowiecznej Europy. Prace ofiarowane Profesor Alicji Karłowskiej-Kamzowej, red. A. Gąsiorowski, Poznań 1995, s. 89-94.
Szyrocki M., Die deutschsprachige Literatur von ihren Anfängen bis zum Ausgang des 19. Jahrhunderts, Warszawa 1986.
Teterycz-Puzio A., Kobieta wświetle wybranych środkowoeuropejskich źródeł narracyjnych z XI-XIV wieku, „Słupskie Studia Historyczne” 2012, nr 18, s. 9-36.
Wünsch Th., Deutsche und Slawen im Mittelalter. Beziehungen zu Tschechen, Polen, Südslawen und Russen, München 2008.
Zientara B., Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej, Warszawa 2017.