Kłopotliwe dziedzictwo sarmatyzmu. Romantyczni twórcy wobec postaci starosty kaniowskiego Mikołaja Bazylego Potockiego
Article Sidebar
Main Article Content
Abstrakt
The paper is not only an attempt at reconstructing the literary legend of Mikołaj Potocki, a governor from Kaniów, but also a story about the helplessness of the Polish 19th-century writers against the crazy magnate, his legend and Sarmatism, which he represented. Works by Kraszewski, Groza, Grabowski, Jankowski and many other authors, which are dedicated to Mikołaj Potocki, seem to be an interesting testimony of the 19th-century writers’ struggle with the tradition of their ancestors (not always obvious and accepted). They also make it possible to formulate a thesis about the 19th-century retouch of pre-Enlightenment noble culture (rejecting cruelty as a component of knightly identity of noble culture and eliminating characters evoking confusion from among the pantheon of ancestors, for example those described as tricksters by anthropologists).
Downloads
Article Details
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
POLITYKA PRAW AUTORSKICH
Wydawca „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” jest upoważniony do korzystania oraz do rozpowszechniana wszystkich opublikowanych w czasopiśmie materiałów na podstawie umowy licencji niewyłącznej, zawartej uprzednio na czas nieoznaczony każdorazowo z autorem/ką konkretnego utworu na określonych w tamtejszej umowie polach eksploatacji.
POLITYKA OTWARTEGO DOSTĘPU
„Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” to czasopismo o otwartym dostępie, a cała jego zawartość jest dostępna bezpłatnie dla użytkowników i instytucji na zasadach licencji niewyłącznej CreativeCommons (CC BY-NC-ND 4.0). Użytkownicy/ki mogą czytać, pobierać, wykonywać kopie, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać lub linkować do pełnych tekstów artykułów w tym czasopiśmie bez uprzedniej zgody wydawcy lub autora/ki pod warunkiem podania źródła dostępu i autorstwa danej publikacji. Jest to zgodne z definicją otwartego dostępu BOAI (http://www.soros.org/openaccess).
Bibliografia
Bracka M., Kozak i Lach w twórczości Aleksandra Grozy, [w:] „Szkoła ukraińska” w romantyzmie polskim. Szkice polsko‑ukraińskie, red. S. Makowski, U. Makowska i M. Nesteruk, Warszawa 2012, s. 443–468.
Brückner A., Dzieje kultury polskiej, Warszawa 1958.
Brzozowski S., Płomienie, Warszawa 2011.
Bujnicki T., Zagłoba i książę Karol Radziwiłł „Panie Kochanku”, [w:] tegoż, Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie, Warszawa 2014, s. 61–69.
Bystroń J.S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, Warszawa 1976.
Charkiewicz W., Placyd Jankowski (John of Dycalp). Życie i twórczość, Wilno 1928.
Eliade M., W poszukiwaniu historii i znaczenia religii, przeł. A. Grzybek, Warszawa 1997.
Glinianowicz K., Z cienia polskości. Ukraińska proza galicyjska przełomu XIX i XX wieku, Kraków 2015.
Gumbrecht H.U., Po roku 1945. Latencja jako źródło współczesności, przeł. A. Paszkowska, Warszawa 2015.
Hyde L., Trickster Makes This World. Mischief, Myth, and Art, New York 1998.
Kaleta R., Sensacje z dawnych lat, Wrocław – Warszawa 1986.
Karpiński F., Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, oprac. R. Sobol, Warszawa 1987.
Kozak S., Mychajło Maksymowicz – prekursor romantyzmu na Ukrainie, [w:] tegoż, Z dziejów Ukrainy. Religia, kultura, myśl społeczna. Studia i szkice, Warszawa 2006, s. 314–323.
Kuchowicz Z., Obyczaje i postacie Polski szlacheckiej XVI–XVII wieku, Warszawa 1993.
Łoziński W., Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 1957.
Łoziński W., Życie polskie w dawnych wiekach, Kraków 1974.
Maciejewski M., „Choć Radziwiłł, alem człowiek…” Gawęda romantyczna prozą, Kraków 1985.
Matlakowski W., Wspomnienia z życia przeszłego, Wrocław 1991.
Michała Grabowskiego listy literackie, wyd. A. Bar, Kraków 1934.
Mythical Trickster Figures. Contours, Contexts, and Criticism, red. W.J. Hynes i W.G. Doty, Tuscaloosa 1993.
Pigoń S., Jeszcze jeden protoplasta Zagłoby, [w:] tegoż, Wśród twórców. Studia i szkice z dziejów literatury i oświaty, Kraków 1947, s. 314–323.
Radin P., Trickster. Studium mitologii Indian północnoamerykańskich, przeł. A. Topczewska, Warszawa 2010.
Rzewuski H., Listopad, oprac. J. Tazbir, Kraków 2000.
Sajkowski A., Karol Radziwiłł, [w:] Życiorysy historyczne, literackie i legendarne, red. Z. Stefanowska i J. Tazbir, Warszawa 1984, s. 135–154.
Scheub H., Trickster and Hero. Two Characters in the Oral and Written Tradition of the World, Madison 2012.
Słownik sarmatyzmu, red. A. Borowski, Kraków 2001.
Szweykowski Z., Wstęp, [w:] H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy, Wrocław – Warszawa 2004, s. V–LV.
Tarnowski S., Henryk Rzewuski, [w:] O literaturze polskiej XIX wieku, oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1977, s. 494–582.
Tazbir J., Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Warszawa 1993.
Węgrzyn I., W świecie powieści Henryka Rzewuskiego, Kraków 2011.
Wójcicki K.W., Pieśni ludu Białochrobatów, Mazurów i Rusi znad Bugu, Wrocław 1976.
Zielińska Z., Mikołaj Bazyli Potocki, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, red. E. Rostworowski, Wrocław 1984, s. 113–115.
Zmorski R., Poezja Aleksandra Grozy przez Romana Mazura, [w:] tegoż, Lesław. Szkic fantastyczny, wstęp i oprac. H. Krukowska, red. J. Ławski, Białystok 2014, s. 217–243.