Kwestia miary. O pierwszych odczytaniach „Zygmunta Augusta” Lucjana Rydla
Artikel-Sidebar
Hauptsächlicher Artikelinhalt
Abstract
The paper presents an early literary critical reception of 'Zygmunt August', a trilogy by Lucjan Rydel. The analysis includes, above all, reviews whose subject is a literary work as whole, rather than its particular sections. It has been proven that critical remarks on Rydel’s work could be included in the discussion on the possibilities and needs of the Polish historical drama. The most essential problems of the text revolve around the difficulties connected with finding the right assessment and description criteria of Rydel’s work by professional readers. They were situated either against the pattern of national drama, or it was qualified as a popular drama. Some crucial discrepancies related to ‘measure,’ according to which Rydel’s work should be evaluated, also appeared, depending on whether it was treated as a drama or ‘performance.’
Downloads
Artikel-Details
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
URHEBERRECHTE
Der Herausgeber der „AnnalesUniversitatisPaedagogicaeCracoviensis. StudiaHistoricolitteraria” ist zur Nutzung und Verbreitung aller in der Zeitschriftveröffentlichten Materialien auf Grundlage eines nicht ausschließlichen, zeitlich unbeschränkten Lizenzvertrags befugt, der im Voraus unbefristet mit jedem/r Autor/in des jeweiligen Werks für die im betreffenden Vertrag vereinbarten Nutzungsbereiche abgeschlossen wird.
POLITIK DES OFFENEN ZUGRIFFS
Die „AnnalesUniversitatisPaedagogicaeCracoviensis. StudiaHistoricolitteraria” sind eine Fachzeitschrift mit freiem Zugriff, dessen voller Inhalt kostenlos für Nutzer und Einrichtungen auf Grundlage einer nicht ausschließlichenCreativeCommons-Lizenz (CC BY-NC-ND 4.0) verfügbar ist. Die Nutzer/innen können die Artikel in dieser Zeitschriftohne vorherige Zustimmung des Herausgebers oder des/r Autors/in lesen, herunterladen, Kopien anfertigen, verbreiten, drucken oder zu Volltexten verlinken, insofern die Quelle des Zugriffs und der/die Autor/inder jeweiligen Publikation angegeben wird. Dies ist mit der BOAI-Definition des offenen Zugriffs konform (http://www.soros.org/openaccess).
Literaturhinweise
Brzozowska T., Lucjan Rydel. 1870–1918, [w:] Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria V: Literatura okresu Młodej Polski, red. K. Wyka, A. Hutnikiewicz i M. Puchalska, t. 2, Warszawa 1967.
Budrewicz T., Recenzja, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 2: N–Z, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska i M. Strzyżewski, Toruń – Warszawa 2016.
Ch. [A. Chołoniewski], Z teatru krakowskiego. „Królewski jedynak”, komedia historyczna w 5 aktach Lucjana Rydla. Część pierwsza trylogii „Zygmunt August”, „Świat” 1912, nr 45.
Ch. [A. Chołoniewski], Z teatru krakowskiego. „Ostatni”, dramat w 5 aktach L. Rydla. Część trzecia trylogii „Zygmunt August”, „Świat” 1912, nr 49.
Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914–1918, Kraków 2014.
Dużyk J., Droga do Bronowic. Opowieść o Lucjanie Rydlu, Warszawa 1968.
Dybizbański M., Od „historiozofii” do „archeologii” pod patronatem Williama Szekspira. Józefa Szujskiego projekcja nowoczesnego dramatu w „Samuelu Zborowskim” w programowej przedmowie, [w:] Dramat w historii, historia w dramacie, red. K. Latawiec, R. Stachura-Lupa i J. Waligóra, współpr. E. Łubieniewska, Kraków 2009.
Dybizbański M., Tragedia polska drugiej połowy XIX wieku. Wzorce i odstępstwa, Poznań 2009.
Głowiński M., Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.
Gosik-Kapelińska I., Dramat historyczny, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764– 1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1: A–M, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska i M. Strzyżewski, Toruń – Warszawa 2016.
Gumkowska M., Refleksje nad warszawską krytyką teatralną przełomu XIX i XX wieku, [w:] Wokół teorii i historii krytyki teatralnej, red. E. Udalska, Katowice 1979.
Jasińska Z., Wokół trylogii „Zygmunt August” Rydla, „Pamiętnik Teatralny” 1971, z. 3–4.
Kalemba-Kasprzak E., Krytyka – między polityką a sądem, [w:] Wokół teorii i historii krytyki teatralnej, red. E. Udalska, Katowice 1979.
Kolbuszewska J., Mutacja modernistyczna w historiografii polskiej (przełom XIX i XX wieku), Łódź 2005.
Kotarbiński J., Trylogia „Zygmunt August”, „Książka” 1913, nr 8.
Kowalczuk U., Powinność i przygoda. Pisarze polscy drugiej połowy XIX wieku wobec kultury renesansu, Warszawa 2011.
Krysowski O., Sztuki wizualne a literatura, [w:] Słownik polskiej krytyki literackiej 1764– 1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 2: N–Z, red. J. Bachórz, G. Borkowska, T. Kostkiewiczowa, M. Rudkowska i M. Strzyżewski, Toruń – Warszawa 2016.
Kuderowicz Z., Artyści i historia. Koncepcje historiozoficzne polskiego modernizmu, Wrocław 1980.
Kupczyński F., Z teatru wojny, „Świat” 1912, nr 49.
Leśmian B., Teatry warszawskie, [w:] tegoż, Szkice literackie, zebrał i opracował J. Trznadel, Warszawa 2011.
Lorentowicz J., Trylogia zygmuntowska, „Literatura i Sztuka” 1913, nr 2–4.
m.dz. [M. Synoradzki], „Ostatni z Jagiellonów”, „Biesiada Literacka” 1916, nr 2.
Mazanowski A., Trylogia Lucjana Rydla (pt. „Zygmunt August”), „Biblioteka Warszawska” 1913, t. 1.
Nowaczyński A., O dramacie z przeszłości, „Krytyka” 1906, nr 11–12.
Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.
Otto, Trylogia dramatyczna Lucjana Rydla „Zygmunt August”, „Prawda” 1913, nr 1.
Quis [A. Grzymała-Siedlecki], Książki, „Museion” 1912, z. 12.
Ratajczakowa D., Po co dramatowi historia – po co historii dramat, [w:] W teatrze dziejów. Dramat historyczny ostatnich 150 lat. Problemy lektury, red. M.J. Olszewska i D.M. Osiński, Warszawa 2016.
Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. T. Majewski, Warszawa 2009.
Rydel L., Dzieje Polski dla wszystkich, przedmowa H. Mościcki, Warszawa 1919.
Rydel L., Dzieje Polski dla wszystkich, przedmowa H. Mościcki, wyd. 2, Warszawa 1921.
Rydel L., Ostatni, Kraków 1913.
Rydel L., Przewodnik ludowy po katedrze wawelskiej, Kraków 1913.
Rydel L., Teatr ludowy w Krakowie, [w:] L. Rudzki, Teatr dla ludu i jego narodowo-społeczne znaczenie, Kraków 1901, pierwodruk: „Czas” 1901, nr 202.
Rydel L., Teatr wiejski przyszłości, [w:] Myśl teatralna Młodej Polski. Antologia, wybór I. Sławińska i S. Kruk, Warszawa 1966, pierwodruk: „Przegląd Powszechny” 1903, z. 3.
S., Z kalejdoskopu wojny, „Świat” 1912, nr 49.
Sad, Z literatury. „Królewski jedynak”, „Humanista Polski” 1914, nr 3.
Skwarczyńska S., Swoisty status recenzji teatralnej, [w:] Wokół teorii i historii krytyki teatralnej, red. E. Udalska, Katowice 1979.
Stachura-Lupa R., Dramat historyczny w wypowiedziach teoretycznych pozytywistów i nie tylko (druga połowa XIX wieku), [w:] Dramat w historii, historia w dramacie, red. K. Latawiec, R. Stachura-Lupa i J. Waligóra, współpr. E. Łubieniewska, Kraków 2009.
Tarnowski S., „Zygmunt August”. Trylogia Lucjana Rydla, „Przegląd Polski” 1912, t. 186.
Tatarowski L., Wstęp, [do:] L. Rydel, Wybór dramatów, oprac. L. Tatarowski, BN, seria I, nr 247, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1983.
Udalska E., Źródła i przedmiot badań, [w:] Krytyka teatralna. Rozważania i analizy, Katowice 2000.
Waligóra J., Dramat historyczny w epoce Młodej Polski, Kraków 1993.
Woroniecki E., Lucjana Rydla trylogia dramatyczna „Zygmunt August”, „Sfinks” 1913, t. 1.
Worthen W.B., Dramat. Między literaturą a przedstawieniem, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2013.
(x) [W. Feldman], Teatr krakowski, „Krytyka” 1912, t. 36.